Trợ lực tay lái là gì? 4 lỗi trợ lực lái thường gặp nhất

Trợ lực tay lái là bộ phận quan trọng trong hệ thống lái ô tô. Nếu trợ lực lái gặp vấn đề thì sẽ ảnh hưởng lớn đến việc điều khiển vô lăng.

Trợ lực tay lái là gì?

Trợ lực tay lái ô tô là một hệ thống bổ sung thêm lực cần thiết, giúp việc đánh lái vô lăng trở nên nhẹ nhàng và dễ dàng hơn. Vô lăng ô tô vốn rất nặng, để điều khiển cần một lực rất lớn. Tuy nhiên, nhờ có hệ thống trợ lực lái mà người lái không cần dùng sức quá nhiều.

Những dấu hiệu nhận biết thước lái ô tô đang gặp vấn đề

Các loại trợ lực tay lái

Trợ lực tay lái thủy lực ô tô (trợ lực dầu)

Trợ lực tay lái thuỷ lực hay trợ lực dầu (Hydraulic Power Steering – viết tắt HPS) là loại trợ lực lái sử dụng áp suất dầu để hỗ trợ việc đánh vô lăng.

Cấu tạo trợ lực lái thuỷ lực gồm: bơm trợ lực, bình dầu, van phân phối, pít tông gắn vào thanh răng.

Nguyên lý hoạt động của trợ lực lái thuỷ lực: Động cơ truyền lực đến bơm trợ lực qua dây đai. Khi đánh lái vô lăng, van phân phối sẽ đưa dầu qua đường cấp dầu cao áp vào pít tông. Sự chênh lệch giữa áp suất dầu ở 2 đầu pít tông sẽ tạo ra lực đẩy, từ đó hỗ trợ đẩy thanh răng xoay theo hướng mà người lái điều khiển.

Ưu điểm của trợ lựa dầu:

• Cảm giác lái chân thực, người lái dễ cảm nhận được phản hồi từ vô lăng.

• Chi phí bảo dưỡng thấp.

Nhược điểm của trợ lực dầu:

• Cảm giác đánh lái vẫn còn khá nặng, nhất là khi chạy xe tốc độ thấp.

• Trọng lượng hệ thống trợ lực lớn, kích thước to, chiếm nhiều không gian.

• Tiêu hao nhiên liệu nhiều do luôn trong trạng thái hoạt động.

Trợ lực tay lái điện

Trợ lực tay lái điện có tên Tiếng Anh là Electric Power Assisted Steering – EPS/EPAS hoặc Motor Driven Power Steering – MDPS. Đây là loại trợ lực lái sử dụng mô tơ điện để hỗ trợ việc đánh vô lăng.

Cấu tạo trợ lực tay lái điện gồm: cảm biến đặt ở trục lái và mô tơ điện.

Nguyên lý hoạt động của trợ lực tay lái điện: Khi đánh lái vô lăng, cảm biến mô men xoắn ở vị trí trục lái sẽ gửi tín hiệu góc đánh lái đến trung tâm xử lý ECU. Từ đây ECU sẽ tính toán cho truyền dòng điện phù hợp đến mô tơ điện để đẩy thanh răng trên thước lái. Từ đó hỗ trợ lực xoay vô lăng theo hướng người lái điều khiển.

Ưu điểm của trợ lực tay lái điện:

• Cảm giác đánh lái nhẹ, không dùng sức nhiều như trợ lực dầu.

• Tiết kiệm nhiên liệu do sử dụng điện, không dùng sức mạnh động cơ.

• Trọng lượng nhẹ.

Nhược điểm của trợ lực tay lái điện:

• Cảm giác thiếu chân thật, phản hồi từ vô lăng ít.

• Chi phí sửa chữa cao.

Loại ô tô nào sử dụng trợ lực dầu và trợ lực tay lái điện?

Hiện nay trợ lực điện được sử dụng phổ biến hơn trợ lực dầu. Phần lớn các mẫu xe ô tô con đều sử dụng trợ lực lái điện. Từ dòng phổ thông giá rẻ như Hyundai i10, Kia Morning, Toyota Vios, Hyundai Accent… đến xe hạng sang như xe của hãng Mercedes-Benz, BMW, Audi, Lexus, Volvo… Điểm khác là các dòng xe cao cấp có thêm tính năng biên thiên theo tốc độ. Nghĩa là khi xe chạy tốc độ thấp vô lăng sẽ nhẹ. Còn khi xe chạy tốc độ cao vô lăng sẽ nặng để tạo cảm giác đằm, chắc tay hơn.

Tuy nhiên, nhiều hãng xe Nhật vẫn trang bị trợ lực lái dầu trên một số mẫu xe ô tô đó đòi hỏi độ chính xác và chân thật cao khi đánh lái. Các mẫu xe sử dụng trợ lực lái dầu đa phần là xe SUV và xe bán tải như Toyota Fortuner, Toyota Hilux, Mitsubishi Pajero Sport, Mitsubishi Triton, Nissan Terra, Nissan Navara…

Top 4 lỗi trợ lực lái thường gặp nhất

Hệ thống trợ lực lái đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người lái điều khiển xe một cách dễ dàng và thoải mái. Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng, hệ thống này có thể gặp phải những lỗi hư hỏng. Dưới đây là 4 lỗi trợ lực lái thường gặp nhất:

Lỗi 1: Thiếu dầu trợ lực lái

Thiếu dầu trợ lực lái là vấn đề phổ biến ở những xe không được bảo dưỡng định kỳ. Dầu trợ lực giúp bơm năng lượng vào pít tông, tạo nên sự hỗ trợ mượt mà khi lái xe. Nếu xe thiếu dầu, bạn sẽ cảm nhận được tay lái nặng và có thể kèm theo tiếng kêu lạ.

Để khắc phục tình trạng này chỉ cần xem mức dầu trong bình chứa trợ lực. Nếu mức dầu thấp hơn mức quy định, hãy bổ sung hoặc thay dầu trợ lực kịp thời để đảm bảo hệ thống hoạt động trơn tru và xe luôn an toàn khi di chuyển.

Lỗi 2: Dây curoa bơm trợ lực lái bị hỏng

Đây cũng là lỗi phổ biến trong hệ thống trợ lực lái thủy lực, liên quan trực tiếp đến dây curoa bơm trợ lực. Dây curoa kết nối với trục bơm đảm nhận vai trò truyền công suất từ động cơ đến bơm trợ lực. Khi dây bị mòn hoặc gặp sự cố, hệ thống trợ lực lái sẽ hoạt động kém hiệu quả.

Dây curoa bơm trợ lực lái bị hỏng khiến ô tô hoạt động kém hiệu quả

Cách giải quyết trong trường hợp này là kiểm tra tình trạng dây curoa. Dây curoa được kiểm tra bằng cách quan sát bề mặt dây. Nếu xuất hiện nhiều vết nứt, dây đã bị hao mòn và cần thay mới. Trong trường hợp dây chỉ bị trượt trên puly, bạn chỉ cần căng lại dây đai. Một dấu hiệu nhận biết điển hình của lỗi này là tiếng rít khó chịu khi vận hành và cảm giác vô lăng nặng do bơm trợ lực hoạt động yếu.

Lỗi 3: Bơm trợ lực bị hỏng

Bơm trợ lực giúp cung cấp đủ áp lực dầu cần thiết đến hệ thống trợ lực lái thuỷ lực để hoạt động. Vì vậy, bơm trợ lực có vai trò rất quan trọng trong hệ thống trợ lực lái thuỷ lực. Nếu bơm trợ lực bị hỏng thì sẽ không cung cấp đủ áp lực dầu cần thiết khiến hệ thống không thể hoạt động bình thường.

Bơm trợ lực bị hỏng nên không cung cấp đủ áp lực dầu cần thiết để hoạt động

Bơm trợ lực lái dùng xe Carens chính hãng Hàn Quốc

Lỗi 4: Van phân phối dầu bị hỏng

Van phân phối dầu bị hỏng cũng là một trong những vấn đề thường găp của trợ lực lái dầu. Để kiểm tra van phân phối dầu có hoạt động bình thường không có thể dùng cách đánh hết lái sang phải rồi sang bên trái. Khi kiểm tra theo cách này, lốp xe ô tô phải có áp suất đúng theo quy định của nhà sản xuất.

Nếu van bình thường thì sẽ nghe thấy tiếng động nhẹ khi bánh được di chuyển lệch hẳn về một phía. Nếu không nghe thấy tiếng động gì thì có thể van phân phối dầu đã gặp vấn đề hỏng hóc nào đó. Tốt nhất nên đưa xe tới trung tâm sửa chữa xe để được kiểm tra và xử lý đúng cách.

Trợ lực lái là một bộ phận quan trọng trong hệ thống lái của xe ô tô. Nếu phát hiện bất dấu hiệu nào bất thường nên đưa xe đi kiểm tra để xử lý ngay. Không chỉ vấn đề ở trợ lực lái mà các vấn đề ở hệ thống lái nói chung như xe bị lệch tay lái, xe bị nhao lái… cũng cần sớm được khắc phục để đảm bảo có thể điều khiển vô lăng chính xác, lái xe an toàn. 

=>> Xem thêm:

Các lỗi hư hỏng thường gặp trên mô bin đánh lửa ô tô

Bơm trợ lực lái là gì? Dấu hiệu và cách xử lý các lỗi thường gặp

Mặt ca lăng ô tô là gì? Phân loại, cách vệ sinh và lắp đặt chuẩn